Tweeklanken, drieklanken en vierklanken – de basis van de harmonieleer – laten zich op allerlei manieren verfijnen. Met name in de muziek van de 19e eeuw klinken veel melodische versieringen en complexe samenklanken. Het zwaartepunt van deze cursus ligt bij de zogenoemde gealtereerde akkoorden: akkoorden waarin één of meer tonen van de traditionele twee-, drie- of vierklanken worden gewijzigd, binnen de eigen toonladder. Deze meer complexe harmonieën spelen een belangrijke rol in 19^e eeuwse muziek Als voorbereiding biedt de cursus een korte inleiding in de modaliteit: het middeleeuwse en renaissancistische toonsysteem dat aan de basis ligt van de latere tonaliteit. Zo wordt het harmonisch denken geplaatst in een breder muzikaal perspectief.

Harmonieleer II biedt een uitgebreide kennismaking met gealtereerde akkoorden en hun plaats in de traditionele harmonie. Ongeveer driekwart van de cursus is gewijd aan de verkenning daarvan. Gealtereerde akkoorden ontstaan wanneer één of meer tonen in een basisakkoord worden aangepast. Het doel van zulke akkoorden is het versterken van de harmonische functie en daarmee het vergroten van de expressieve kracht van de muziek. Zo kan een subdominant in een cadens aan intensiteit winnen wanneer op een traditioneel akkoord een gealtereerde variant volgt.

Gealtereerde akkoorden zijn historisch deels te herleiden tot de modaliteit: het toonsysteem uit de late middeleeuwen en renaissance. Om de studie van deze akkoorden te vergemakkelijken en het overzicht te behouden, biedt de docent eerst een korte inleiding in dit modale systeem. De cursus Harmonieleer IV (gepland voor voorjaar 2027) is geheel gewijd aan dit onderwerp, met bijzondere aandacht voor de heropleving van modale elementen in de vroegmoderne muziek.

De cursus zal worden gedoceerd op tien dinsdagochtenden van 27 januari tot en met 21 april 2025 (geen college op 24 februari, 24 en 31 maart) van 11.00 uur tot 13.00 uur in het gebouw van de Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105 in Amsterdam. Voor meer informatie en aanmelding kunt u hier klikken.